Diabetes mellitus is een stoornis waarbij het glucosegehalte (suiker) te hoog is. Er worden verschillende typen diabetes mellitus (DM) onderscheiden. De twee belangrijkste typen DM zijn type 1 en type 2. Mensen met DM type 2 ontwikkelen vaker voetproblemen dan mensen met DM type 1. Echter, een diabetische voet kan zich bij elke persoon met DM ontwikkelen.
Diabetische voet problematiek
Definitie “diabetische voet”
Een verscheidenheid van voetafwijkingen, die ontstaan ten gevolge van neuropathie, macroangiopathie, Limited joint mobility en gevolgen van metabole stoornissen, die meestal in combinatie voorkomen bij patienten met DM.
Definitie “ulcus aan de voet”
Een bij een diabetespatient ontstaan huiddefect (incl. huidnecrose en gangreen) onder de enkel, ongeacht de bestaansduur van de wond.
Bij alle diabetespatienten moeten minstens eenmaal per jaar de voeten onderzocht worden, door een daartoe geschoolde zorgverlener. Hiervoor wordt geadviseerd gebruik te maken volgens de gemodificeerde Simm’s classificatie. Dit is een risicostratificatie en geen diagnostische classificatie. Het bepalen van de Simm’s classificatie is dan ook uit te voeren door elke ( voet) professional die competent en bekwaam is in het uitvoeren van onderzoek naar risico factoren voor de diabetische voet.
Betrokken zorgverleners eerste lijn:
De betrokken zorgverleners in de eerste lijn, als het gaat om de directe voetzorg van mensen met diabetes zijn:
- huisarts/ praktijkondersteuner/ diabetesverpleegkundige werkzaam in de eerste lijn
- medisch pedicure
- pedicure met aantekening diabeticivoet
- podotherapeut
- diabetes podotherapeut
Dit laatste zal dus aankomende jaar van start gaan. De ontwikkelingen hierin zijn nog gaande. Hier in Eibergen ben ik in onderhandeling met de diabetesverpleegkundige en praktijkondersteuner en collega’s pedicures over de invulling. Wat en hoe er precies gewerkt gaat worden is dus afwachten.
Wat voor onderzoek doet een gespecialiseerde pedicure?
De medisch pedicure of pedicure die een certificaat ‘voetverzorging bij diabetespatienten’ bezit, behandelt voeten van mensen met diabetes en voeten met een verhoogd risico op ulceratie in het bijzonder. De medisch pedicure voert een gericht voetonderzoek uit met als doel het ontstaan van ulcera te voorkomen en het verhelpen van sypmtomen, risciofactoren en mogelijke klachten die zijn onstaan ten gevolge van neuropathie, perifeer arterieel vaatlijden, schoeisel en/of deformiteiten. Risicofactoren, indicaties, contra- indicaties en te behandelen locaties worden systematisch in kaart gebracht om de condite van de voeten te beoordelen en een duidelijk beeld te vormen. Eventuele veranderingen ten opzichte van eerder gevoerde onderzoeken worden gesignaleerd en geïnterpreteerd. Er wordt een zorgvuldige afweging gemaakt tussen verschillende behandelmethodes en benodigde behandelinterval. De persoon met diabetes word geïnformeerd over de waarnemingen en mogelijke behandeling (en). In samenspraak wordt een passende behandeling bepaald en een behandelplan opgesteld. Indien de benodigde behandeling niet tot het werkterrein van de medisch pedicures behoort, wordt hij geadviseerd een andere discipline te raadplegen. Waar nodig rapporteert de medisch pedicure gegevens en bevindingen aan andere disciplines.
Waaruit bestaat een gericht voetonderzoek van de medisch pedicure:
- het afnemen van een anamnese
- inspectie en onderzoek van de huid, waarbij gelet wordt op eelt, bloedingen onder eelt, blaren, likdoorns, kloven, oedeem, roodheid en warmte, kleur en temperatuur van de huid van onderbenen en voeten, wondjes, ( doorgemaakt) ulcus, voetchirurgie.
- inspectie en onderzoek van nagels, schimmelnagels, ingroeiende nagels, hypertrofische nagels, defecte nagels.
- inspectie en onderzoek van voetvorm- en standafwijkingen ( blauwdrukken) hamer- en klauwtenen, prominerende CM, hallux abducto-valgus, bunion, doorgemaakte amputaties, en Limited Joint Mobility
- het afnemen van testen m.b.t.doorbloeding en protectieve sensibiliteit, zoals palpatie van voetarteriën en temparatuurverschillen ( infrarood huidthermometer) tussen onderbeen en voet, onderzoekmet het 10-grams Semmes- Weinstein monofilimant en de stemvork 128 Hz alsmede de ‘Prayer sign’.
- inspectie en onderzoek van schoenen en sokken door beoordeling van pasvormfactoren en slijtage i.v.m. oorzaak nagelaandoeningen, drukplekken, eeltvorming en likdoorns.
- opstellen van een adequaat behandelplan, waarin opgenomen de werkdiagnos behandeldoel(en), behandelmogelijkheden en behandelmethode(s), behandelfrequentie en evaluatie.
- uitleg aan de client en bespreking van het behandelplan.
- rapporteren naar de verwijzer indien noodzakelijk en met instemming van de persoon met diabetes.